دعاهاى قرآن

دعاهایى که به حضرت محمد (ص) آموزش داد  

(مبحث اول)
1. در سوره زمر خداوند متعال به پیامبرش حضرت محمد صلى الله علیه و آله آموزش هاى متعددى میدهد. یکى از آن تعلیمات این دعاست که اى محمد بگو:
اللهم فاطر السموات و الارض عالم الغیب و الشهادة انت تحکم بین عبادک فیما کانوا فیه یختلفون
اى پروردگار آفریننده آسمانها و زمین ، داناى پنهان و پیدا، تو حکم مى کنى بین بندگانت در آن چه که در آن اختلاف کنند.
2. دشمنان حضرت محمد صلى الله علیه و آله افراد عنود و لجوجى بودند و هر روز براى گریز از پیام حق و گمراه کردن مردم ، نغمه اى ساز مى کردند، اما در برابر هر سخن و بهانه اى جواب شایسته اى از پیامبر دریافت مى کردند. و چه بسا پیامبر در انتظار مى ماند تا از سوى خداوند جواب مناسبى صادر شود، تا هم به دشمنان پاسخ دهد و هم بر عزم و اراده آن جناب بیفزاید. در پایان سوره انبیاء ضمن جواب به منکران توحید، خداوند به حضرت محمد صلى الله علیه و آله آموزش میدهد که این گونه بگو:
رب احکم بالحق و ربنا الرحمن السمتعان على ما تصفون
پروردگارم به حق داورى کن ، و پروردگار ما بخشنده اى است که از او یارى جویند بر آنچه شما( از دروغ و باطل ) گویید.
3. خداوند متعال به پیامبر گرامى اش حضرت محمد صلى الله علیه و آله این گونه تعلیم و آموزش مى دهد که بگو:
رب اغفر و ارحم و انت خیرالراحمین
خداوندا!بیامرز، و رحم کن ، تو بهترین رحم کنندگانى .
گرچه در این آیه نفرمود چه کسى را بیامرز و به چه کسى رحم کن ، اما به کمک آیات و ادله دیگر در مى یابیم که رسول خدا صلى الله علیه و آله براى خود و براى همه مسلمانان از حق تعالى آمرزش و رحمت طلب مى کند. و چون رسول الله صلى الله علیه و آله الگوى همگان است ، ما هم به آن جناب اقتدا مى کنیم و مى گوییم رب اغفر و ارحم و انت خیرالراحمین .
4. خداوند بزرگ به پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله دستور مى دهد که براى قرائت آن بخش از قرآن که در حال وحى بر آن حضرت است پیش از پایان یافتن وحى ، شتاب نکند. به آن حضرت فرمان مى دهد که بگو:
رب زدنى علما: پروردگارا، دانش مرا بیشتر فرما.
با توجه به این نکته که پیامبر ما داناترین آفریدگان خداست در عین حال حق تعالى به او چنین دستورى مى دهد، بر ما که از علم و دانش ذره اى بیش نداریم ، ضرورى تر و لازم تر است که این دعا را تکرار و از خداوند حکیم دانش فراوان طلب کنیم .
پیامبر ما فرمود: هرگاه روزى بر من بگذرد که در آن بر دانشم نیفزایم ، طلوع خورشید، در چنین روزى بر من مبارک مباد.
5. ما مسلمان و پیرو قرآنیم قرآن کریم با بسم الله الرحمن الرحیم و سپس با الحمدلله رب العالمین آغاز مى شود.
پیامبر اسلام فرموده است : هر کار با نام خدا و حمد الهى آغاز نشود پایان خوشى و کامل ندارد.
در سوره اسراء خداوند دعایى را به حضرت محمد صلى الله علیه و آله تعلیم مى دهد که هر وقت بر کارى تصمیم گرفتى براى موفقیت در آن این طور دعا کن :
رب ادخلنى مدخل صدق و اخرجنى مخرج صدق و اجعل لى من لدنک سلطانا نصیرا
بارالها، مرا با صدق و استوارى داخل کن ، و با صدق و درستى بیرون آر، و برایم از جانب خود تسلطى یارى بخش قرار ده .
این دعاى قرآنى در آغاز هر کار، شایسته و مناسب است تا شروع و پایان آن به درستى و استوارى باشد و در هنگامه کار یارى الهى همراهى کند در تاریخ آمده است : پیامبر گرمى اسلام صلى الله علیه و آله هنگام فتح مکه این دعا را خواندند.
و از امام علیه السلام نقل شده که فرمود: هرگاه در شرایط ترسناک قرار گرفتى این آیه را بخوان.
6. حضرت محمد صلى الله علیه و آله فرمود: نه من و نه هیچ پیامبرى پیش از من ، پیامى به عظمت و سنگینى توحید نیاورده اند .
چون پیام توحید بزرگ و عظیم بود بیشترین فرصتهاى تبلیغى پیامبران را به خود اختصاص داد، پیامبر ما هم براى معرفى توحید گفت و گوهاى بسیار با مردم داشت . آیات و نشانه هاى خداوند را براى مردم باز مى گفت و از آنان مى خواست به تاءمل و دقت نشینند. در آغاز سوره شورا، خداوندا مواد لازم را براى این گفت و به پیامبرش مى آموزد و در ضمن به او تعلیم مى دهد تا بگوید:
الله ربى علیه توکلت و الیه انیب
الله پروردگار من است ، بر او توکل کردم و به سوى او باز مى گردم .
7. یکى از آموزش هاى الهى و قرآنى حمد و سپاس الهى است و دیگرى یاد نیک و شایسته از برگزیدگان وادى توحید، یعنى پیامبران و اولیاى الهى که راهنمایان بشر به سوى تقوا و پاکى و عدالت و توحید بودند. آنانى که خداوندشان برگزید تا مشعل هدایت دیگران به سوى خدا و آخرت باشند. خداوند به حضرت محمد صلى الله علیه و آله فرمان مى دهد که بگو:
الحمدلله و سلام على عباده الذین اصطفى
تمام حمد و سپاسش براى خداست ، و سلام بر بندگانش آنان که برگزید.
8. مهمترین پیام پیامبران الهى ، توحید، و خداپرستى بوده است . پیامبر ما هم به سان دیگر پیامبران پایه و شالوده دعوتش یکتاپرستى بود وسعى مى کرد، تصویر درستى از توحید ذات و صفات و افعال به بشر ارائه دهد، و به دور از خرافات و پندارها توحید ذات و صفات و افعال به بشر ارائه دهد، و به دور از خرافات و پندارها، توحید ناب و خالص را تبیین کند. در قرآن کریم آیاتى که مربوط به توحید است از آیات دیگر بیشتر است . هر بار که مردم نادان براى کجروى خود بهانه اى مى تراشند و بر پایه اندیشه هاى جاهلى ، اعتراض مى کنند پیامبر با صبر و سعد صدر به آنان پاسخ سنجیده میدهد. یک بار پس از پاسخ به آنان به فرمان الهى چنین مى گوید:
الحمدلله الذى لم یتخذ ولدا ولم یکن لم له شریک فى الملک ولم یکن له ولى من الذل و کبره تکبیرا
حمد و سپاس خدایى راست که فرزندى نگرفته و در حکومت شریکى براى او نیست و هم پیمانى براى یارى او در مشکلات نیست (چرا که احتیاج ندارد) و بزرگ دار او را برترین بزرگ داشتن .
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: آیه عزت را بسیار بخوانید پرسیدند: آیه عزت کدام است ؟ فرمود: الحمدلله الذى لم یتخذوا ولدا...

******

دعاهاى قرآن - حسین واثقى

(ادامه دارد)